در پی سخنان غافلگیرکننده ایلان ماسک درباره پایان حمایت شرکت تسلا از بیت‌کوین و نگرانی‌هایی که در مورد اثرات منفی رمزارز بر محیط‌ زیست وجود دارد، آن دسته از رمزهای دیجیتالی که پایداری محیط‌ زیستی بیشتری دارند، دوباره در کانون توجه قرار گرفته‌اند.

مدیرعامل تسلا در توییتر اعلام کرد: «افزایش سریع مصرف سوخت‌های فسیلی در استخراج و تراکنش‌های بیت‌کوین و به خصوص افزایش مصرف زغال‌سنگ که در تولید گازهای‌ گلخانه‌ای از تمام سوخت‌ها بدتر است»، این شرکت را «نگران» کرده است. البته ایلان ماسک نگفت چرا پس از مدتی پشتیبانی فعالانه از انواع رمزارزها، به چنین نتیجه‌ای رسیده است؛ او البته گفت که اگر رمزارزها در آینده پایداری محیط‌ زیستی بیشتری پیدا کنند، امکان دارد این موضع‌گیری تغییر کند.

در بیانیه وی در توییتر آمده است: «رمزارز از بسیاری جهات سرمایه‌گذاری مطلوبی است و معتقدم آینده نویدبخشی دارد اما این نباید به بهای هزینه‌ سنگین برای محیط زیست تمام شود. تسلا بیت‌کوین نخواهد فروخت تا زمانی که در استخراج آن از انرژی‌های‌ دارای پایداری زیست‌ محیطی بالاتر استفاده شود. ما برای این کار سایر رمزارزهایی که یک درصد انرژی/تراکنش بیت‌کوین را مصرف می‌کنند، مدنظر داریم.»

نگرانی از وضعیت مصرف انرژی در بیت‌کوین به هیچ وجه مختص آقای ماسک نیست. در گرماگرم افزایش بها و محبوبیت رمزارزها در چند وقت اخیر، مصرف ناپایدار انرژی در این بخش، زنگ خطر را به صدا در‌آورده است.

بر اساس شاخص کمبریج برای مصرف برق بیت‌کوین، هم‌اکنون مصرف برق در بخش بیت‌کوین از مصرف برق در سوئد یا مالزی بیشتر است. طبق همین داده‌ها، این مصرف مدام در حال افزایش است و نسبت به همین روزها در سال قبل، تقریبا سه برابر شده است.

بالا بودن مصرف انرژی در بخش بیت‌کوین اتفاقی نیست؛ بلکه مولفه‌ای عمدی در طراحی آن است؛ زیرا مبنای بیت‌کوین، روش استخراج موسوم به «گواه کار»(proof-of-work) است.

در زنجیره بلوکی (بلاک‌چین) یا دفترکل اشتراکی و نامتمرکز، هیچ مرجعی وجود ندارد که مشخص کند هر کس چه مقدار بیت‌کوین در تملک  داشته باشد و این کار را افراد مختلف انجام می‌دهند. بنابراین باید برای ایجاد اجماع بین تمامی بخش‌های مختلف این شبکه، روشی وجود داشته باشد. در بیت‌کوین این کار به روش موسوم به «گواه کار» رخ می‌دهد.

روش گواه کار به گونه‌‌ای طراحی شده است که ثبات و کارکرد این رمزارز را تضمین می‌کند و فقط به کسانی اجازه حضور می‌دهد که بتوانند اثبات کنند در زنجیره بلوکی، کاری انجام داده‌اند. این کار هم با واداشتن رایانه‌ها به حل کردن معماهای دشوار صورت می‌گیرد که فقط با جست‌وجوی فراگیر میسر است؛ بنابراین استخراج‌کننده برای آن که به پاسخ دست یابد، در نبردی دائمی با سایر استخراج‌کننده‌ها درگیر است. تنها راه افزایش احتمال موفقیت هم انجام محاسبات بیشتر است؛ یعنی استفاده از توان رایانه‌ای بیشتر، تجهیزات بیشتر و انرژی بیشتر.

این فرایند باید در مصرف انرژی سهل‌انگارانه باشد وگرنه استخراجی در کار نخواهد بود و سامانه‌های پشتوانه بیت‌کوین کارکرد درستی نخواهند داشت و در چنین وضعیتی است که مصرف زیاد انرژی هم گریزناپذیر می‌شود.

یک راه حل این معضل، استخراج با استفاده از انرژی پایدار است اما برای آن تضمینی وجود ندارد زیرا در بسیاری از بخش‌های جهان، سوخت‌های فسیلی همچنان ارزانترین منبع انرژی هستند و آلایندگی محیط زیست همچنان ادامه خواهد داشت.

با این حال راهکار دیگری هم پیدا شده است که هدف آن، ارائه جایگزین برای برخی از بنیان‌های آلاینده است. رمزارزهای دیگری معروف به آلت‌کویین برای رفع برخی از این مشکلات پاگرفته‌اند.

کاردانو یا به بیان دقیق‌‌تر آدا، معروفترین رمزارز سازگار با محیط‌ زیست است که از این بستر برای انجام تراکنش‌ها استفاده می‌کند؛ زیرا مبنای آن، گواه سهام است نه گواه کار.

در روش گواه سهام، کاربران به جای آن که با رایانه‌ها کارهایی بیهوده وآلاینده در شبکه انجام دهند تا کار کردن خود را اثبات کنند، بر اساس مقدار رمزارزی که در اختیار دارند استخراج می‌کنند. یعنی بی آن که به اندازه روش گواه کار به مصرف انرژی نیاز باشد، می‌توان همان محدودیت‌های لازم را برقرار کرد.

گویا این وضعیت، پس از سخنانی که آقای ماسک به زبان آورد، به نفع کاردانو خواهد بود. زیرا در حالی که سایر رمزارزها افت کرده‌اند، روند رشد این رمزارز ادامه دارد و در ۲۴ ساعت گذشته حدود ۱۰ درصد رشد داشته؛ در حالی که بازار ۸.۶ درصد افت کرده است.

حتی بر اساس پیامی که بنیاد کاردانو، گرداننده این فناوری، در توییتر منتشر کرده است، با توجه به همسانی اهداف کاردانو و تسلا، امکان همکاری بین این دو سازمان وجود دارد.

آیا شباهت کاردانو و تسلا نمایان نیست؟

رشته هشتک کاردانو، اجتماع کاردانو، زنجیره بلوکی

بنیاد کاردانو(CardanoStiftung@)، ۱۳ مه ۲۰۲۱

کاردانو تنها رمزارزی نیست که به سراغ این فناوری رفته است. لایت‌کوین و سایرین نیز همین کار را کرده‌اند و از لحاظ نظری هر کسی می‌تواند هر وقت که بخواهد آلت‌کوین جدیدی پدید آورد.

برخی پا را از این هم فراتر گذاشته‌اند و نه تنها مصرف انرژی را به حداقل رسانده‌اند بلکه فعالانه در پی راه‌های پاکتر تولید انرژی بوده‌اند. برای مثال سولارکوین قصد دارد به نیروگاه‌های برق خورشیدی پاداش بدهد و کارکرد آن به صورت پاداش دادن سکه‌های جدید بابت تولید انرژی خورشیدی است؛ یعنی بابت تولید هر مگاوات‌ساعت برق خورشیدی، یک سولارکوین پاداش می‌دهد.